Η κοινωνική και αλληλέγγυα οικονομία μετά την κρίση

Ευάγγελος Νικολαΐδης

Ειδικός Γραμματέας Κοινωνικής και Αλληλέγγυας Οικονομίας

Στη διάρκεια της κρίσης αναπτύχθηκε μία ευρεία ποικιλομορφία φορέων Κ.ΑΛ.Ο., με τη συμμετοχή δεκάδων χιλιάδων πολιτών, που κάλυψαν οξυμένες κοινωνικές ανάγκες. Αναπόφευκτα η έμφαση προσανατολίστηκε στην αλληλεγγύη και στα κοινωνικά χαρακτηριστικά έναντι της οικονομικής βιωσιμότητας. Σε κάθε περίπτωση, η συνεισφορά της Κ.ΑΛ.Ο. στη διάρκεια της κρίσης, συνιστά παρακαταθήκη για το μέλλον.

Σήμερα, καθώς η ελληνική οικονομία έχει μπει σε τροχιά οικονομικής ανάκαμψης, δημιουργείται ένα διαφορετικό και ευνοϊκότερο πλαίσιο για την ανάπτυξη των φορέων της Κ.ΑΛ.Ο. καθώς υπάρχει αυξανόμενη αγοραστική δύναμη για τα προϊόντα και τις υπηρεσίες τους. Σήμερα είναι εφικτή η οικονομική ενδυνάμωση του πεδίου, διατηρώντας βέβαια τα κοινωνικά-αλληλέγγυα στοιχεία, τα οποία άλλωστε συνιστούν εγγενή χαρακτηριστικά του. Υπάρχουν περισσότερες προϋποθέσεις ώστε να αποκατασταθεί μια ισορροπία ανάμεσα στο κοινωνικό και οικονομικό περιεχόμενο της Κ.ΑΛ.Ο. όσο και ανάμεσα στην πραγματικότητα και στις προσδοκίες από την Κ.ΑΛ.Ο.

Το κρίσιμο ερώτημα μετά, από μία περίοδο βαθιάς και παρατεταμένης ύφεσης, είναι ποιος πρέπει να είναι ο ρόλος της Πολιτείας, πέραν βέβαια του πρωταγωνιστικού ρόλου  των συνεργατικών εγχειρημάτων.

Ο ρόλος της Πολιτείας εκφράζεται κυρίως μέσω θεσμικών, χρηματοδοτικών και λοιπών υποστηρικτικών μέτρων. Όλα αυτά συνοψίζονται στην πολιτική βούληση, η οποία την περίοδο από το 2015 εκφράστηκε σε όλους τους ανωτέρω τομείς.

Όσον αφορά τα θεσμικά ζητήματα αναφέρεται η ψήφιση νέου ολοκληρωμένου πλαισίου για την ανάπτυξη της Κοινωνικής και Αλληλέγγυας Οικονομίας με τον ν.4430/2016, καθώς και το πλαίσιο σχετικά με δημόσιες συμβάσεις κοινωνικής αναφοράς, τις προγραμματικές συμβάσεις και την παραχώρηση κινητής ή και ακίνητης περιουσίας από τους δήμους.

Όσον αφορά τη χρηματοδότηση σχεδιάστηκε ένα πλέγμα προγραμμάτων επιχορηγήσεων με σημαντικούς πόρους. Ήδη στην τελική φάση βρίσκεται η προετοιμασία της πρόσκλησης για την επιχορήγηση των υφιστάμενων φορέων Κ.ΑΛ.Ο. Στη δημοσίευση της πρόσκλησης υπήρξε καθυστέρηση, καθώς οι προδιαγραφές της πρέπει να είναι τέτοιες ώστε να εναρμονίσουν το νέο κανονιστικό πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης με τα χαρακτηριστικά των φορέων Κ.ΑΛ.Ο. στη χώρα μας. Προς αυτή την κατεύθυνση έχουν πραγματοποιηθεί οι απαραίτητες επιπρόσθετες θεσμικές αλλαγές. Επίσης οι φορείς Κ.ΑΛ.Ο. έχουν τη δυνατότητα ένταξης στα προγράμματα απασχόλησης του Ο.Α.Ε.Δ.

Όσον αφορά τις λοιπές υποστηρικτικές ενέργειες, τέθηκαν σε λειτουργία τα πρώτα «Κέντρα Στήριξης» της Κ.ΑΛ.Ο., με παρουσία σχεδόν στο σύνολο των περιφερειών της χώρας. Αποστολή τους είναι να λειτουργήσουν ως σημεία πληροφόρησης και παροχής συμβουλευτικών υπηρεσιών για υπάρχοντες και δυνητικούς φορείς Κ.ΑΛ.Ο.

Από την Ειδική Γραμματεία Κ.ΑΛ.Ο. έγιναν μια σειρά από ενέργειες με στόχο την διευκόλυνση των φορέων. Ενδεικτικά:

• Έγιναν προπαρασκευαστικές ενέργειες για την τροποποίηση του ν.4430/16 προς την κατεύθυνση ικανοποίησης των αιτημάτων των φορέων, και συγκεκριμένα του άρθρου 3 παρ.4 και του άρθρου 14 παρ. 8.
• Έγινε προεργασία για τη βελτίωση της ΥΑ που αφορά τη λειτουργία του Μητρώου, με σκοπό την απλοποίηση των διαδικασιών εγγραφής.
• Συντάχθηκαν εγκύκλιοι, σχετικά με το θεσμικό πλαίσιο που διέπει τους φορείς Κ.ΑΛ.Ο., προς την ΑΑΔΕ, τα Επιμελητήρια και άλλες υπηρεσίες, για την διευκόλυνση της συνεργασίας τους με τους φορείς.
• Αναρτήθηκαν νέα υποδείγματα καταστατικών ως βοήθημα στους υπό ίδρυση φορείς.
• Πραγματοποιήθηκαν βελτιώσεις στην ηλεκτρονική πλατφόρμα του Μητρώου, ώστε να γίνει πιο φιλική στον χρήστη, να παρέχει περισσότερες δυνατότητες επεξεργασίας των στοιχείων και να μειώσει τον φόρτο εργασίας της Ειδικής Γραμματείας.

Η περίοδος της οικονομικής ανάκαμψης που διανύει η χώρα, σε συνδυασμό με την αξιοποίηση της εμπειρίας από την περίοδο της κρίσης, την περίοδο εφαρμογής του ν.4430/2016, συνιστούν ένα ευνοϊκό περιβάλλον για την ανάπτυξη του χώρου της Κ.ΑΛ.Ο., για την αξιοποίηση του οποίου απαιτούνται περαιτέρω προσαρμογές σε πολιτικό, θεσμικό, χρηματοδοτικό και λοιπό υποστηρικτικό πλαίσιο.