Η Κοινωνική και Αλληλέγγυα Οικονομία και η κουλτούρα της Προσφοράς
Του Αντώνη Βορλόου, Ειδικού Γραμματέα Κοινωνικής & Αλληλέγγυας Οικονομίας
Για την Κοινωνική και Αλληλέγγυα Οικονομία (ΚΑΛΟ) έχουν ειπωθεί και γραφτεί πολλά, ειδικά το τελευταίο διάστημα. Προφανώς οι οπτικές και απόψεις για την ΚΑΛΟ εξαρτώνται από την κοσμοθεωρία που υιοθετείται, αλλά σε γενικές γραμμές η πλειοψηφία συμφωνεί στο ότι ο τομέας διαφοροποιείται, τόσο από τον δημόσιο χώρο, όσο και από την οικονομία της αγοράς. Ένα δεύτερο χαρακτηριστικό του τομέα είναι ότι αξιοποιεί εργαλεία της αγοράς για την επίτευξη κοινωνικών στόχων και την δημιουργία θετικού κοινωνικού αντικτύπου, δηλαδή να βελτιώσει της συνθήκες διαβίωσης των πολλών.
Αν και σε αρκετές χώρες ο τομέας εμφανίζει σημαντική ανάπτυξη, εντούτοις στην χώρα μας η ΚΑΛΟ είναι ακόμα σε πρώιμο στάδιο. Καθώς η ανάπτυξη του τομέα είναι κεντρική πολιτική επιλογή της κυβέρνησης, έχουν υλοποιηθεί ήδη αρκετές ενέργειες για την επίτευξη αυτού του στόχου. Με αφετηρία τις νομοθετικές αλλαγές που έφερε ο νόμος 4430 του 2016 (νόμος Αντωνοπούλου) έχει συσταθεί για πρώτη φορά ξεχωριστό κυβερνητικό όργανο για τον συντονισμό των πολιτικών του τομέα, η Ειδική Γραμματεία ΚΑΛΟ.
Βασικός στόχος της Ειδικής Γραμματείας είναι η δημιουργία ενός ευνοϊκού περιβάλλοντος, όπου θα μπορεί να αναπτυχθεί η ΚΑΛΟ από τα κάτω. Ακολουθώντας αυτή την λογική, το οικοσύστημα, δηλαδή οι Φορείς ΚΑΛΟ αλλά και όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη, θα επιλέγει τις κατευθύνσεις του τομέα αλλά και τα εργαλεία που θα τις υλοποιήσουν. Έτσι δομήσαμε σε τρείς πυλώνες και το Σχέδιο Δράσης για την ανάπτυξη του τομέα το οποίο δημοσιοποιήθηκε με την πρώτη Έκθεση για την κατάσταση του τομέα το 2017.
Ο πρώτος αφορά στην δημιουργία Κέντρων Στήριξης από φορείς ΚΑΛΟ που θα υποστηρίξουν τον τομέα με δράσεις ενημέρωσης αλλά και στήριξης νέων και υφιστάμενων εγχειρημάτων. Στόχος είναι σε δεύτερη φάση τα Κέντρα Στήριξης να συνεργαστούν και να δημιουργήσουν ενώσεις σε περιφερειακό επίπεδο με σκοπό να υλοποιούν δράσεις πιο εξειδικευμένες που θα τις επιλέγει το τοπικό οικοσύστημα. Παράλληλα άμεσα θα υλοποιηθούν δράσεις χρηματοδότησης των φορέων ΚΑΛΟ με επιχορηγήσεις (πυλώνας 2) και χρηματοδοτικά εργαλεία δανειακού τύπου (πυλώνας 3). Φυσικά δράσεις όπως η EXPO που υλοποιήθηκε με επιτυχία στις 1-3 Νοεμβρίου του περασμένου έτους θα επαναληφθούν τόσο σε εθνικό όσο και σε περιφερειακό επίπεδο.
Η δημιουργία όμως ενός υποστηρικτικού περιβάλλοντος για την ανάπτυξη της ΚΑΛΟ είναι αναγκαία αλλά όχι και ικανή συνθήκη για να επιτευχθεί ο επιθυμητός στόχος. Ενδεχομένως το βασικότερο στοιχείο για να αναπτυχθεί σε στέρεες βάσεις ο τομέας, είναι η ύπαρξη και καλλιέργεια της απαραίτητης κουλτούρας αλληλεγγύης και προσφοράς προς το κοινωνικό σύνολο και όχι η επιδίωξη και εξασφάλιση ατομικών ωφελημάτων. Δυστυχώς σε αυτό το επίπεδο είμαστε αρκετά πίσω και απαιτείται πολύ δουλειά από μέρους μας, αλλά και από το πεδίο, προκειμένου να αντιστραφεί αυτή η κατάσταση.
Για τον σκοπό αυτό έχουμε ξεκινήσει μία δουλειά σε συνεργασία με τα πιο δυναμικά στοιχεία του παγκόσμιου κινήματος της ΚΑΛΟ για να εντοπίσουμε τρόπους ενεργοποίησης της λανθάνουσας δυναμικής που κρύβει η κοινωνία μας και με στοχευμένες ενέργειες να την φέρουμε στην επιφάνεια. Προφανώς ο στόχος είναι φιλόδοξος, αλλά τα οφέλη από την επίτευξη του είναι πολλαπλά τόσο για τον τομέα όσο και για την ελληνική κοινωνία.